BRCA Mutant Meme Kanserli Hastalara Koruyucu Salpingo-Ooforektomi (Yumurtalıkların Alınması) Önerilmeli mi?

İtalyan bilim insanlarının yaptığı ve 4 Ekim 2023’te JAMA Surgery dergisinde yayımlanan bir retrospektif (geçmişe yönelik) çalışmada Martelli ve ekibi, germline (kalıtsal) BRCA1/2 mutant meme kanseri tedavisi görmüş hastalarda koruyucu salpingo-ooforektomi (yumurtalık ve tüplerin cerrahi olarak çıkarılması) uygulamasının genel yaşam süresini artırdığını sonucunu elde ettiler.

Daha önce meme kanseri tedavisi görmüş ve patojenik germline (hastalık yapıcı kalıtsal) BRCA1 veya BRCA2 varyantları taşıyan hastalarda, bu tür bir cerrahi müdehalenin, kansere özgü yaşam kaybı riskini azaltıp azaltmadığına dair yapılmış çok az çalışma bulunmaktadır. Dolayısıyla, bu çalışma, bu konudaki önemli bir bilgi boşluğunu doldurmaktadır.

Genetik Faktörler ve Erken Müdahalenin Önemi

Meme kanserlerinin yaklaşık %5-10'u kalıtsal faktörlere bağlıdır. Bu durum, kanserin gelişiminde anne veya babadan geçen ve kanseri tetikleme potansiyeline sahip olan genetik değişikliklerin, yani belirli gen mutasyonlarının, önemli bir rol oynadığını gösterir. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gibi gen mutasyonları, bu tür kanserlerde sıkça görülür. Kalıtsal meme kanseri riskinin bilinmesi hayati öneme sahiptir çünkü bu, erken tanı ve önleyici tedavi stratejileri için kritik bir adımdır. Örneğin, yüksek risk altındaki bireyler daha sık ve erken taramalardan geçebilir veya mastektomi gibi koruyucu cerrahi müdahaleler düşünebilirler. Ayrıca, aile üyeleri de risk altında olabileceği için, genetik danışmanlık ve testler aileler için de büyük önem taşır.

Profilaktik salpingo-ooforektomi, özellikle yüksek riskli bireylerde (örneğin, BRCA1 veya BRCA2 gen mutasyonu taşıyanlar gibi) yumurtalık kanseri veya meme kanseri riskini azaltmayı hedefleyen bir cerrahi prosedürdür. Bu operasyonda, her iki yumurtalık ve genellikle fallop tüpleri (salpenks) cerrahi olarak çıkarılır. Bu prosedür, yumurtalık kanseri riskini önemli ölçüde azaltabilir ve bazı durumlarda meme kanseri riskini de azaltabilir. Ancak, bu tür bir cerrahi müdahalenin kısa ve uzun dönemli etkileri, menopoz semptomlarına neden olabileceği gibi, dikkatli bir değerlendirme ve danışmanlık gerektirir.

Çalışmanın Detayları

İtalya, Milano’daki Ulusal Kanser Enstitüsü'nde 1972 ile 2019 yılları arasını ele alan bu retrospektif çalışma, meme kanseri ve BRCA1 veya BRCA2 gen varyantlarına sahip toplam 480 hastayı kapsamaktadır. Hastalar, genetik test sonuçları alındıktan sonra meme kanseri ameliyatlarından (quadrantektomi veya mastektomi) itibaren izlenmiştir. Genel olarak, 300 hasta (%62,5), ameliyattan medyan 51,2 ay sonra koruyucu salpingo-ooforektomi geçirmiştir.

Çalışmanın Ana Bulguları:

• Çalışmada, hastaların takip süresi için medyan 198 aydır. 
• Koruyucu salpingo-ooforektomi uygulanan hastalarda yaşam kaybı riski, bu işlem uygulanmayanlara göre %60 gibi önemli bir oranda azalmıştır. Bu durumu ölçen Tehlike Oranı (TO) 0.40, ve bu oranın Güven Aralığı (GA) 0.25–0.64 arasındadır (P < .001). TO, bir tedavi veya müdahalenin riski ne kadar azalttığını veya artırdığını gösterirken GA ise bu oranın ne kadar güvenilir olduğunu belirtir. 
• Risk azalması, özellikle BRCA1 varyantına sahip hastalarda (TO = 0.35, CI = 0.20–0.63, P = .001) daha belirgindir. Ayrıca triple negatif meme kanseri (TO = 0.21, CI = 0.09–0.46, P = .002) ve invaziv duktal karsinomu (TO = 0.51, CI = 0.31–0.84, P = .008) olanlarda da benzer şekilde azalma gözlenmiştir.
• Koruyucu salpingo-ooforektomi uygulanan grupta, hastaların genel yaşam olasılığı %82,7 iken, uygulanmayan grupta bu oran %55,3'tür (medyan yaşam süresi 273,4 ay). 
• Meme kanseri özgü yaşam kaybı için TO, BRCA1 varyantları için 0.93 (GA = 0.41–2.13) ve BRCA2 varyantları için 1.04 (GA = 0.43–2.47) olarak bulunmuştur.
• Koruyucu salpingo-ooforektomi yapılan hastalarda, sağlıklı olan diğer memede meme kanseri (O = 1.12, GA = 0.69–1.82 için BRCA1 varyantları ve 0.86, GA = 0.44–1.70 için BRCA2 varyantları) gelişme riskinde veya işlem uygulanan memede tümörün nüksetme riskinde bir azalma gözlenmemiştir.
• Koruyucu salpingo-ooforektomi uygulanmayan 180 hastanın 77’si (yani 180 hastanın %42,8’si – 58’i BRCA1 varyantlarına, 19’u ise BRCA2 varyantlarına sahiptir) yumurtalık kanseri geliştirmiştir ve hastların %22,2’si (40 hasta) bu hastalık nedeniyle yaşamını kaybetmiştir.
• Ancak koruyucu mastektomi uygulanan hastalarda, meme kanseri nüks riski azalmış olsa da genel yaşam süresi veya meme kanseri nedeniyle yaşam kaybı üzerinde belirgin bir iyileşme sağlanmamıştır.

Sonuç olarak çalışma, koruyucu salpingo-ooforektominin, özellikle BRCA1 varyantına sahip hastalara, cerrahi tedavi görmüş BRCA1/2 mutant meme kanseri hastalarına önerilmesi gerektiğini göstermektedir.